Ο Εθνικός Κήπος αποτελεί σπουδαίο δείγμα αρχιτεκτονικής τοπίου του 19ου αιώνα, ο πρώτος διαμορφωμένος χώρος πρασίνου της Νεότερης Ελλάδας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1839, όπου στα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του αποτελούσε τον κήπο του Παλατιού (σημερινό κτίριο της Βουλής των Ελλήνων).
Το 1927 μετονομάστηκε σε «Εθνικός Κήπος» και το 2011 χαρακτηρίστηκε επισήμως Ιστορικός Τόπος βάσει σχετικής απόφασης του Υπουργείου Πολιτισμού.
Στον Εθνικό Κήπο συναντά κανείς όλα σχεδόν τα είδη βλάστησης : Δένδρα, αειθαλή και φυλλοβόλα, θάμνους, πολυετή ποώδη φυτά, αναρριχώμενα, παχύφυτα και κάκτους, ετήσια ανθόφυτα, χλοοτάπητες, φυτά εδαφοκάλυψης, κα. Η βλάστηση του Κήπου περιλαμβάνει πολλά τυπικά μεσογειακά είδη, αλλά χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη αναλογία ξενικών ειδών. Η Βασίλισσα Αμαλία, κατά τη αρχική διαμόρφωση του Κήπου, χρησιμοποίησε πολλά ξενικά είδη, τα οποία στη συνέχεια καθιερώθηκαν ως σημαντικά φυτά για την ελληνική κηποτεχνία.
Τα πιο χαρακτηριστικότερα είναι:
- οι ουασιγκτώνιες, τα φοινικοδιδη που συγκροτούν τη μνημειώδη δενδροστοιχία της κεντρικής εισόδου στη Λ. Αμαλίας και που ονομάστηκαν έτσι προς τιμήν του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσινγκτον.
- οι ευκάλυπτοι και οι καζουαρίνες της Αυστραλίας,
- οι φυτολάκες της Νοτίου Αμερικής,
- οι ψευδοπιπεριές της Κεντρικής Αμερικής, κ.λ.π.
- κινεζικοί αείλανθοι
Ιστορικές Φυτεύσεις
Οι ιστορικές φυτεύσεις του Εθνικού Κήπου, οι φυτεύσεις δηλαδή των δύο πρώτων δεκαετιών της δημιουργίας του, προσδίδουν ιδιαίτερη αξία σε αυτόν και συνδέουν το παρελθόν του Κήπου και της Αθήνας, με το παρόν και το μέλλον. Τα πιο χαρακτηριστικά παράδειγματα ιστορικών φυτεύσεων είναι φυσικά οι ουασιγκτώνιες της κεντρικής εισόδου, ορισμένα μεγάλα πεύκα, συστάδες κυπαρισσιών, γιούκα, πτελέες, πλατάνια, γλυσίνες, γλεδίσχιες και πολλά αλλά διάσπαρτα φυτά σε όλη την έκταση του Εθνικού Κήπου.
Τα ζώα
Στον Εθνικό Κήπο βρίσκουν καταφύγιο, φωλιάζουν και αναπαράγονται ελεύθερα αρκετά είδη πανίδας. Οι συνθήκες της πυκνής βλάστησης, η έντονη παρουσία νερού, το γεγονός ότι ο Κήπος κλείνει κατά τις βραδινές ώρες, διατηρώντας συνθήκες ηρεμίας και ελάχιστης όχλησης, τον έχουν μετατρέψει σε ένα πολύ σημαντικό αστικό βιότοπο. Έτσι λοιπόν οι επισκέπτες του Κήπου δε θα πρέπει να χάσουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τη μεγάλη ποικιλία ζώων που ζουν είτε ελεύθερα, είτε στην μικρή ζωοπτηνολογική συλλογή στο κέντρο του Κήπου.
Πουλιά
Παπαγάλους
Τσαλαπετεινοί
Πάπιες
Χήνες
Παγώνια
Μικρά ζώα
Χελώνες
Σκίουροι
Κουνέλια
Αίγαγροι
Ζώα του νερού
Νεροχελώνες
Ψάρια
Φρύνοι
Το νερό
Το νερό με την κυρίαρχη παρουσία στον Εθνικό Κήπο, διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινή λειτουργία του. Καλύπτει συνολικά τις ανάγκες άρδευσης της υπάρχουσας βλάστησης, βελτιώνει τους βιοκλιματικούς δείκτες εντός του Κήπου, αλλά παράλληλα αποτελει ένα σημαντικό παράγοντα χαλάρωσης και αναψυχής των επισκεπτών.
Το σύστημα λιμνών, τα υδάτινα στοιχεία και σιντριβάνια, καθώς και εκτεταμένο δίκτυο πέτρινων αρδευτικών αυλάκων, βρίσκονται κατανεμημένα σε όλη την έκταση του Εθνικού Κήπου. Η κυρία πηγή νερού του Εθνικού Κήπου, εξακολουθεί να είναι το Πεισιστράτειο Υδραγωγείο, το οποίο ουσιαστικά είναι μια υπόγεια συλλεκτήρια στοά στο φυσικό έδαφος, του 6ου αι. π.Χ., μήκους 6,5 χλμ, σε βάθος 10-12μ που αρχίζει να υδρομαστεύει από τη βάση του λόφου του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου (Υμηττός, πάνω από του Παπάγου).
Στη συνέχεια ακολουθεί την κοίτη του Ιλισσού, περνάει από την πλατεία του Αγ. Θωμά και τον Εθνικό Κήπο και καταλήγει στην αρχαία Αγορά, την οποία και ύδρευε στην αρχαιότητα. Υπολογίζεται ότι εισέρχεται καθημερινά σημαντική ποσότητα νερού (περίπου 1000-1200 κ.μ.) στη λίμνη επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας και μια επιπλέον ποσότητα σε κεντρικό σημείο του ΕΚ.
Το νερό αυτό διανέμεται σε όλη την έκταση του Κήπου (μέσω επιφανειακών αυλακιών και υπόγειου δικτύου) με κύριο σκοπό το πότισμα και την τροφοδοσία των λιμνών, αλλά και την αισθητική αναβάθμιση και την αναψυχή των επισκεπτών.
