Στην καρδιά του Τενεσί (πολιτεία των ΗΠΑ, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας), η πόλη Νάσβιλ, κάποτε γνωστή ως “Αθήνα της Δύσης” λόγω της ακμάζουσας ακαδημαϊκής της κοινότητας, υιοθέτησε τον τίτλο “Αθήνα του Νότου” στις αρχές του 20ου αιώνα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επεκτείνονταν προς τα δυτικά. Το 1897, για να τιμηθεί η εκατονταετία από την ίδρυση του Τενεσί, διοργανώθηκε μια μεγάλη έκθεση.
Σε αυτό το πλαίσιο, σκαρφίστηκε η ιδέα της ανακατασκευής του Παρθενώνα, του μνημείου-σύμβολο της Αθήνας, στην “Αθήνα του Νότου”. Το αποτέλεσμα; Το μοναδικό ολοκληρωμένο αντίγραφο του Παρθενώνα στον κόσμο, που λειτούργησε ως πτέρυγα Καλών Τεχνών και κέντρο της Έκθεσης.
Αρχικά, το αντίγραφο προοριζόταν να γκρεμιστεί μετά το τέλος της έκθεσης, όπως και τα υπόλοιπα κτίρια. Όμως, η γοητεία του άγγιξε βαθιά τους κατοίκους του Νάσβιλ, οι οποίοι αποφάσισαν να το διατηρήσουν ως μνημείο και κέντρο τεχνών.
Παρόλο που η κατασκευή του κτιρίου ήταν μόνιμη, με πέτρινα θεμέλια και τούβλινους τοίχους, διατηρούσε έναν “εφήμερο” χαρακτήρα. Οι τοίχοι και οι κίονες ήταν επενδυμένοι με σανίδες και γύψο, ενώ τα γλυπτά ήταν εξ ολοκλήρου από γύψο.
Παρθενώνας, Νάσβιλ. Φωτογραφία από τον Dani Chalkr.
Ο Παρθενώνας του Νάσβιλ: Από αντίγραφο σε μνημείο
Καθώς το αντίγραφο του Παρθενώνα που κατασκευάστηκε για την Εκατονταετία του Τενεσί άρχισε να φθείρεται, η ασφάλεια των πολιτών τέθηκε σε κίνδυνο. Το 1920, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε την κατεδάφιση και την πλήρη ανακατασκευή του από στέρεα υλικά.
Η νέα κατασκευή, υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Ράσελ Χαρτ και με τη συμβουλή του ιστορικού William Bell Dinsmore, έθεσε ως στόχο την απόλυτη ακρίβεια, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά.
Η χρήση ενισχυμένου σκυροδέματος ως οικοδομικού υλικού αποτέλεσε μια λύση ισορροπημένης αντοχής και οικονομίας, παρά την αισθητική του διαφορά από το πεντελικό μάρμαρο. Για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, οι κτίστες χρησιμοποίησαν ένα ειδικό επίχρισμα του Τζον Εαρλι.
Για την ακριβή αναπαραγωγή των αετωμάτων, αγοράστηκαν εκμαγεία από τα θραύσματα του αυθεντικού Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο. Μετά την ολοκλήρωση, τα εκμαγεία αυτά εκτίθενται μόνιμα σε ειδική έκθεση αφιερωμένη στον Παρθενώνα.
Λαμβάνοντας υπόψη τον μελλοντικό ρόλο του Παρθενώνα ως κέντρο τεχνών, προστέθηκε ένα χαμηλότερο επίπεδο για φιλοξενία έργων τέχνης του 20ού αιώνα.
Παρότι η ανακατασκευή υπήρξε άκρως επιτυχημένη, υπάρχουν δύο σημαντικές διαφορές από το πρωτότυπο: η απουσία του αγάλματος της Αθηνάς και της Ιωνικής ζωφόρου. Η οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1930 εμπόδισε την υλοποίηση τους, αφήνοντας το αντίγραφο του Νάσβιλ ελαφρώς ημιτελές.
Η Αθηνά στέφει τον Παρθενώνα του Νάσβιλ
Έξι δεκαετίες μετά την ανακατασκευή του, ο Παρθενώνας του Νάσβιλ απέκτησε το κερασάκι στην τούρτα: το άγαλμα της θεάς Αθηνάς.
Στέκεται αγέρωχη, ύψους 13 μέτρων, κρατώντας τη Νίκη στο δεξί της χέρι και την ασπίδα στο αριστερό. 8 κιλά χρυσού χρησιμοποιήθηκαν για να ντύσουν το άγαλμα, χαρίζοντάς του την αίγλη του χρυσελεφάντινου προτύπου.
Η εξαιρετική αναπαραγωγή, έργο του Αλαν Λι Κουάιερ, ολοκληρώνει το αντίγραφο του ναού και το καθιστά ένα αριστούργημα αφιερωμένο στην κληρονομιά και τον πλούσιο συμβολισμό της αρχαίας Ελλάδας. Πλέον, ο Παρθενώνας του Νάσβιλ αγγίζει την αυθεντικότητα, υπενθυμίζοντας σε κάθε επισκέπτη την ασύγκριτη μεγαλοπρέπεια του αρχαίου μνημείου.
