Του Θοδωρή Λαπαναΐτη
Λίγο πριν κλείσουν οι πόρτες για να πραγματοποιηθεί η συνάντηση κορυφής, στο περιθώριο της συνόδου της ΕΕ, που είχε αιτηθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός η Γερμανίδα Καγκελάριος έστειλε ένα σαφές μήνυμα με αποδέκτη την Αθήνα. «Πολιτική συζήτηση ναι, πολιτική λύση όχι» ήταν η φράση της Άγκελας Μέρκελ, επιβεβαιώνοντας το επί της ουσίας βαρύ κλίμα και εμμένοντας στη γραμμή πως οι συνομιλίες της με τον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο δεν υποκαθιστούν την αξιολόγηση των τεχνικών κλιμακίων της Αθήνας.
Υπό την έννοια αυτή δεν είναι χωρίς σημασία η συμμετοχή του επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισενμπλουμ –ο οποίος για ευνόητους λόγους δεν συμπεριλαμβανόταν στους συμμετέχοντες με βάση το αίτημα της Αθήνας– στη χτεσινοβραδινή συνάντηση που διήρκεσε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Οι πρώτες πληροφορίες που έφτασαν από τις Βρυξέλλες έκαναν λόγο για διορία μιας εβδομάδας προς την Ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να καταθέσει σχέδιο μεταρρυθμίσεων και προτάσεων, σχέδιο το οποίο πιθανότητα να γίνει αντικείμενο εξέτασης από μια νέα έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι ο Γερούν Ντάινσεμπλουμ έκανε λόγο για «μικρή πρόοδο» και επέμεινε στην εφαρμογή της απόφασης του Eurogroup του Φεβρουαρίου. Το τι ακριβώς σημαίνει ο συνδυασμός αυτών των δύο στοιχείων θα το γνωρίζουμε τις αμέσως επόμενες μέρες.
Ο πρωθυπουργός πάντως δήλωσε ότι η διαδικασία ξαναμπήκε στις «ράγες» σημειώνοντας ότι επαναβεβαιώθηκε η «κοινή ανάγνωση» της απόφασης του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου.
Η Ελληνική αντιπροσωπεία μετέβη στις Βρυξέλλες για να ξεκινήσει αυτόν τον κύκλο των διαπραγματεύσεων έχοντας κατά νου τρία ενδεχόμενα. Το πρώτο, που είναι και το «καλό» για την κυβέρνηση σενάριο θα ήταν να υποχωρήσουν οι Ευρωπαίοι και να δεχτούν την πολιτική λύση που ζητούσε η Αθήνα. Το δεύτερο σενάριο που είναι και το «κακό» θα ήταν να επιμείνουν οι λεγόμενοι εταίροι μας στη θέση τους για ολοκλήρωση της 5ης και τελικής αξιολόγησης του μνημονίου που απέρρεε από την παραταθείσα δανειακή σύμβαση. Το τρίτο και εν πολλοίς «άσχημο» σενάριο για την ελληνική πλευρά θα ήταν οι Ευρωπαίοι να κάνουν πίσω από την εξολοκλήρου εφαρμογή του δεύτερου σεναρίου, του «κακού», συγκλίνοντας εν μέρει στη θέση της ελληνικής κυβέρνησης ότι το προηγούμενο μνημόνιο αποτελεί παρελθόν. Σε αντάλλαγμα όμως θα ζητούσαν ορισμένες παραχωρήσεις από την Ελλάδα που θα μεταφράζονταν σε λήψη κάποιων δημοσιονομικών μέτρων, κυρίως στον τομέα των φορολογικών εσόδων και των ιδιωτικοποιήσεων.
Τα σενάρια αυτά που πηγάζουν από υπολογισμούς που γίνονται σε κορυφαίους κυβερνητικούς κύκλους εδράζονται στο γεγονός ότι για να γεφυρωθεί το χάσμα που υπάρχει μέχρι στιγμής ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους ηγέτες της ΕΕ και να αποφευχθεί η ρήξη θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή στη βασική διαφορά που υπάρχει στην ερμηνεία της απόφασης της 20ης Φεβρουαρίου. Η διαφορετική ανάγνωση των δύο πλευρών οφείλεται στο γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση διαχωρίζει το μνημόνιο από τη δανειακή σύμβαση, ενώ για τους Ευρωπαίους δανειακή σύμβαση και μνημόνιο είναι ένα και αδιαίρετο πράγμα και στο πλαίσιο αυτό επικαλούνται και την υπογραφή του Γιάνη Βαρουφάκη στην απόφαση του Eurogroup ζητώντας να ολοκληρωθεί η 5η και τελευταία αξιολόγηση του προηγούμενου μνημονίου.
Υπ’ αυτή την έννοια και με βάση τη λογική, ο συμβιβασμός μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών δύσκολα μπορεί να βρεθεί στα δύο πρώτα σενάρια. Η σύγκλιση που μεταδίδεται πως επετεύχθη θα φανεί το επόμενο διάστημα σε τι βάθος φτάνει και αν στηρίζεται σε στέρεο έδαφος, αλλά οπωσδήποτε έχουν τη σημασία τους οι διαρροές που γίνονται από τις Βρυξέλλες για την ενόχληση που εξέφρασε και την κριτική που άσκησε ο Ζ.Κ. Γιούνκερ στον Αλέξη Τσίπρα για την υπονόμευση των μελών της πρώην τρόικας που βρίσκονται στην Αθήνα. Σ’ αυτό θα πρέπει κανείς να συνυπολογίσει και τις σχετικές αναφορές της Μέρκελ που «κρύβεται» πίσω από τα «τεχνικά κλιμάκια» και το Eurogroup.
Η αρχική εντύπωση που δημιουργείται για την εβδομαδιαία διορία στην κυβέρνηση να καταθέσει νέα λίστα μεταρρυθμίσεων στο Eurogroup οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Βρυξέλλες και φυσικά το Βερολίνο, δεν θεωρούν επαρκή την προηγούμενη λίστα που κατέθεσε ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών στο πλαίσιο της εξειδίκευσης της απόφασης της 20ης Φεβρουαρίου. Από τη νέα λίστα μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης θα εξαρτηθεί πάντως και η εκταμίευση του 1,9 δις της ΕΚΤ. Ο πρωθυπουργός πάντως στο πλαίσιο της επαναβεβαίωσης από όλες τις πλευρές της «κοινής ανάγνωσης» της απόφασης του Φεβρουαρίου δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν έχει υποχρέωση να εφαρμόσει νέα υφεσιακά μέτρα όπως αυτά που περιέχονταν στο email Χαρδούβελη αλλά τις δικές της μεταρρυθμίσεις.
Σε κάθε περίπτωση η μάχη με το χρόνο και τη θηλιά της οικονομικής ασφυξίας στο δημόσιο ταμείο θα συνεχιστεί και με βάση τα στοιχεία θα κορυφωθεί τον Ιούνιο (τότε λήγει και η 4μηνη παράταση) αν εξακολουθήσει η «δημιουργική ασάφεια» των αποφάσεων του Eurogroup.
Αυτό που καταρχήν έχει σημασία να κρατήσει κανείς αυτή τη στιγμή επειδή τίθενται συγκεκριμένα πολιτικά όρια για το τι είδους συμβιβασμό θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση είναι το πώς θα εισπράξει η κοινωνία την πορεία των διαπραγματεύσεων. Μια κάπως αντιπροσωπευτική εικόνα δίνουν τα ευρήματα της δημοσκόπησης της εταιρείας Marc για την τηλεόραση του ALPHA -που παρουσιάστηκε την ώρα που ο πρωθυπουργός βρισκόταν στις Βρυξέλλες- και σύμφωνα με τα οποία το 52,9% τάσσεται υπέρ ενός δημοψηφίσματος σε περίπτωση που ζητηθούν μνημονιακά μέτρα, ενώ οι 6 στους 10 δηλώνουν υπέρ της παραμονής στο ευρώ ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται μνημονιακά μέτρα. Το ποσοστό αυτό του 61,2% υπέρ των μνημονιακών μέτρων για να παραμείνουμε στην ευρωζώνη είναι πλειοψηφικό μεν αλλά η κεφαλή του είναι εξαιρετικά βραχεία που αποτυπώνει μια πολιτική και ταξική πόλωση μέσα στην κοινωνία.
