Τι αλήθεια πιστεύουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες για τους δύο πολέμους σε Παλαιστίνη και Ουκρανία που συνταράσσουν τον κόσμο μας; Αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει η πανελλαδική έρευνα που διεξήγαγε από τις 17 έως τις 20 Οκτωβρίου η aboutpeople για λογαριασμό του Eteron -Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή. Ερωτήθηκαν 3.058 άτομα με τη μέθοδο του Online panel. Να σημειωθεί ότι τα συγκεκριμένα ερωτήματα τέθηκαν στο πλαίσιο του μεγάλου ερευνητικού project του Eteron “Ακτινογραφία της Ακροδεξιάς”, τα πλήρη ευρήματα του οποίου θα δημοσιοποιηθούν στα μέσα Νοέμβρη.

Παλαιστίνη – Ισραήλ

Στο ερώτημα “Στον πόλεμο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, εσείς προσωπικά με ποια πλευρά αισθάνεστε πιο κοντά;”, οι απαντήσεις ήταν οι εξής:

• Με καμία από τις δύο 43,3%.
• Με την πλευρά των Παλαιστινίων 28,5%.
• Με την πλευρά των Ισραηλινών 22,1%.

Γράφημα 1

Σε όλες τις ηλικιακές και μορφωτικές κατηγορίες τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ομοιομορφία. Θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε μόνο ότι στην ηλιακή κατηγορία 65+ οι τρεις απαντήσεις είναι σχεδόν ισοδύναμες.

Γράφημα 2

Διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στις κατηγοριοποιήσεις με βάση την ψήφο στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Ιούνη. Συγκεκριμένα:

• Οι ψηφοφόροι της ΝΔ δεν είναι φιλικοί στην Παλαιστίνη (9%) Σε αυτήν την κατηγορία ερωτώμενων η πιο δημοφιλής απάντηση είναι το “με το Ισραήλ” (42,5%). Ωστόσο και στους ψηφοφόρους του ΝΔ είναι πολύ ισχυρό το “με καμία πλευρά” (42,2%).
• Στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλειοψηφική η στήριξη στους Παλαιστίνιους (58,7%), ενώ η υποστήριξη στο Ισραήλ φτάνει μόλις το 4,8%. Το “με καμία πλευρά” φτάνει στο 32,2%.
• Στο ΠΑΣΟΚ οι απαντήσεις είναι σχεδον στον μέσο όρο, με τη στήριξη στην Παλαιστινη κάπως μειωμένη (24,9%).
• Οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ κρατάνε την πιο φιλοπαλαιστινιακή στάση (64,6%), αν και εμφανίζεται ισχυρή η απάντηση “με καμία πλευρά” (28,6%).
• Στους ψηφοφόρους των Σπαρτιατών η πιο δημοφιλής απάντηση είναι το “με καμία πλευρά” (53,6%).
• Ανάλογη εικόνα στους ψηφοφόρους της Ελληνικής Λύσης με 50,2%.
• Στους ψηφοφόρους της Νίκης καταγράφεται το πιο μεγάλο ποσοστό του “με καμία πλευρά” κατά 51,3%. Και στα τρία κόμματα της Ακροδεξιάς είναι περίπου ισοδύναμες οι απαντήσεις υποστήριξης σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, με το Ισραήλ να έχει ένα μικρό προβάδισμα.
• Οι ψηφοφόροι της Πλεύσης Ελευθερίας απαντάνε “με καμία πλευρα” κατά 51,3% όρο και καταγράφουν πολύ χαμηλή υποστήριξη στο Ισραήλ (9%)

Γράφημα 3

Με βάση τον ιδεολογικό αυτοπροσδιορισμό τα αποτελέσματα έχουν ως εξής:

• Η συντριπτικα΄πλειοψηφική απάντηση στην Αριστερά είναι το “με τους Παλαιστίνιους” με 70,8%.
• Τα πράγματα διαφοροποιούνται στην Κεντροαριστερά αφού ναι το “με τους Παλαιστίνιους” είναι η πιο δημοφιλής απάντηση με 43,9%, αλλά σχεδόν ισούται με το “με καμία πλευρα” (41,9%).
• Στο Κέντρο αλλάζουν τα πράγματα, αφού η στήριξη στην Παλαιστίνη φτάνει μόλις το 17,7%, ενώ το “με καμία πλευρά” παίρνει 49,2%.
• Η Κεντροδεξιά είναι ο πιο φιλικός χώρος στο Ισραήλ (46,1%).
• Στη Δεξιά υπερτερει το “με καμία πλευρά” (43,4%), παρότι η στήριξη στο Ισραήλ είναι αυξημένη (36,1%).
• Τέλος, σε όσες-ους απορρίπτουν εν γένει τις ιδεολογικές τοποθετήσεις, πιο ισχυρή είναι η απάντηση με “καμία πλευρά”. (56,7%).

Γράφημα 4

Παρατηρήσεις

• Οι πολίτες δεν φαίνεται ούτε να υιοθετούν ούτε τη φιλοϊσραηλινή στάση της κυβέρνησης, αλλά ούτε και και να κινούνται στους φιλοπαλαιστινιακούς τόνους της εποχής Παπανδρέου.
• Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι η ερώτηση αφορά τον συγκεκριμένο εν εξελίξει πόλεμο και όχι γενικά τα δικαιώματα των Παλαιστινίων ή τις συμμαχίες της χώρας μας.
• Οι ψηφοφόροι της Αριστεράς διατηρούν την παραδοσιακή φιλοπαλαιστινακή στάση του χώρου τους.
• Οι ψηφοφόροι της ΝΔ κρατάνε σε αυτο το ερώτημα “φιλοδυτική” στάση, όπως ακριβώς κάνουν και με την Ουκρανία. Ωστόσο, σε αυτήν την κατηγορία πολιτών η υποστήριξη στο Ισραήλ υπολείπεται κατά 20 μονάδες αυτής στην Ουκρανία (43,7% έναντι 63,5%).
• Οι ψηφοφόροι της Ακροδεξιάς διαφοροποιούνται από αυτούς της ΝΔ, αφού υποστηρίζουν πλειοψηφικά το “με καμία πλευρά”.

Ουκρανία – Ρωσία

Στο ερώτημα “Στον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, εσείς προσωπικά με ποια πλευρά αισθάνεστε πιο κοντά;”, οι απαντήσεις ήταν οι εξής:

• Με καμία από τις δύο 42,3%.
• Με την πλευρά της Ουκρανίας 35,3%.
• Με την πλευρά της Ρωσίας 17,9%.

Γράφημα 5

Τα γενικά αποτελέσματα δεν έχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά ηλικιακή κατηγορία, με εξαίρεση την ηλικιακή κατηγορία 17-24 όπου η απάντηση “με την πλευρά της Ουκρανίας” υπερτερεί του “με καμία από τις δύο” (42,2% έναντι 34,2%). Δεν έχουμε επίσης σοβαρή διαφοροποίηση στις μορφωτικές και γεωγραφικές κατηγορίες.

Γράφημα 6

Διαφοροποιήσεις παρατηρούνται στις κατηγοριοποιήσεις με βάση την ψήφο στις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Ιούνη. Συγκεκριμένα:

• Οι ψηφοφόροι της ΝΔ έχουν σαφώς πιο φιλική στάση απέναντι στην Ουκρανία (63,5%), ενώ είναι πολύ λίγο φιλικοί στη Ρωσία (5,9%).
• Στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ είναι αρκετά πιο ισχυρό από τον μέσο όρο το “με καμία πλευρά” (54,4%) και το “με τη Ρωσία” (27,5%), ενώ ένα 16% υποστηρίζει την Ουκρανία.
• Στο ΠΑΣΟΚ το “με καμία πλευρά” είναι ακριβώς στο μέσο όρο (42,8%), αλλά είναι πιο ισχυρή η υποστήριξη στην Ουκρανία (41,2%).
• Στους ψηφοφόρους του ΚΚΕ είναι πολύ πιο ισχυρό από το μέσο όρο το “με καμία πλευρά” (61,7%) και λίγο πιο ισχυρή από το μέσο όρο η υποστήριξη στη Ρωσία (22,4%)
• Οι ψηφοφόροι των Σπαρτιατών είναι μακρα οι πιο υποστηρικτικοί στη Ρωσία (60,8%).
  Από κοντά και οι ψηφοφόροι της Ελληνικής Λύσης με 51,9%.
• Οι B, διαφοροποιούνται αφού ναι μεν η υποστήριξη στη Ρωσία είναι πάνω από τον μέσο όρο (30,8%), αλλά η πλειοψηφική απάντηση είναι “με καμία πλευρά” (52,4%).
• Οι απαντήσεις των ψηφοφόρων της Πλεύσης Ελευθερίας είναι αρκετά κοντά στον μέσο όρο.

Γράφημα 7

Με βάση τον ιδεολογικό αυτοπροσδιορισμό τα αποτελέσματα έχουν ως εξής:

• Η πλειοψηφική απάντηση στην Αριστερά είναι το με “καμία πλευρά” με 56,9%.
• Ανάλογες είναι οι απαντήσεις στην Κεντροαριστερά όπου το “με καμία πλευρά” παίρνει 48%.
• Στο Κέντρο είναι πιο ισχυρή η φιλοουκρανική στάση (46%).
• Η Κεντροδεξιά είναι ο πιο φιλικός χώρος στην Ουκρανία (58,6%).
• Στη Δεξιά υπερτερεί επίσης η στήριξη στην Ουκρανία (44,3%).
• Τέλος, σε όσες-ους απορρίπτουν εν γένει τις ιδεολογικές τοποθετήσεις, πιο ισχυρή είναι η απάντηση με “καμία πλευρά” (46,9%).

Γράφημα 8

Παρατηρήσεις

• Η Ελλάδα δεν φαίνεται να ακολουθεί το γενικό ευρωπαϊκό ρεύμα της πλειοψηφικής στήριξης στην Ουκρανία, αφού η πιο δημοφιλής απάντηση είναι το “με καμία πλευρά”. Ωστόσο, η στήριξη στην Ουκρανία είναι ισχυρή, κυρίως λόγω της στάσης των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας.
• Τα ευρήματα της έρευνας δεν επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι η ελληνική κοινωνία υιοθετει φιλορωσική στάση.
• Διαψεύδεται επίσης ότι οι πολίτες που πρόσκεινται στην Αριστερά, κρατάνε ιδιαίτερα φιλορωσική στάση.
• Είναι αξιοσημείωτη η φιλορωσική σταση των ψηφοφόρων της Ακροδεξιάς, οι οποίοι σε αυτό το πεδίο διαφοροποιούνται πολύ από τους ψηφοφόρους της ΝΔ. Να σημειωθεί επίσης η διαφοροποίηση των ψηφοφόρων της Νίκης από αυτούς των Σπαρτιατών και της Ελληνικής Λύσης.

Γενικές παρατηρήσεις

• Φαίνεται ότι η πιο ισχυρή τάση μέσα στην κοινωνια είναι αυτή που δεν στηρίζει καμία πλευρά στους δύο εν εξελίξει πολέμους. Ωστόσο, δεν είναι οι ίδιοι εκείνοι που απαντάνε “με καμία πλευρά” στις δύο ερωτήσεις.
• Η ακριβής εξήγηση της στάσης των πολιτών απαιτει περαιτέρω ποιοτική έρευνα. Ωστόσο, δεν είναι παράλογο να διατυπώσουμε την εκτίμηση ότι συνιστά τοποθέτηση υπέρ της ειρήνης και της σταθερότητας, έκφραση αξιακής αποστασιοποίησης από τους εμπόλεμους ή ακόμα και αδιαφορίας για όσα συμβαίνουν πέρα από το πεδίο της καθημερινής εμπειρίας.
• Στις απαντήσεις των ερωτώμενων αναδύεται ως ένα βαθμό ο άξονας Αριστερά/Δεξιά, υπό το μορφή της στάσης απέναντι στις φιλοδυτικές δυνάμεις (Ουκρανια, Ισραήλ). Ωστόσο, δεν προκύπτουν αυτόματες ταυτίσεις ούτε με τους συμμάχους ούτε με τους αντιπάλους της Δύσης.
• Καταγράφεται διαφορετικη συμπεριφορά των ψηφοφόρων της Ακροδεξιάς από αυτούς της ΝΔ.

Πηγή: Γιάννης Αλμπάνης / Συντονιστής Project στο Eteron